TO ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΙΚΌΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ... ΧΤΥΠΑΕΙ ΚΑΙ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ!

Σύμφωνα με τον Εσάμ Ελ Χινάουι, καθηγητή φυσικών πόρων και περιβάλλοντος του Καΐρου, περιβαλλοντικός μετανάστης είναι ο άνθρωπος «που αναγκάζεται να εγκαταλείψει το παραδοσιακό του περιβάλλον προσωρινά ή μόνιμα εξαιτίας μιας αξιοσημείωτης φυσικής καταστροφής (είτε λόγω φύσης είτε ανθρώπινης παρέμβασης), η οποία θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξή του ή επηρεάζει τον τρόπο ζωής του». Ο υπέρμαχος των περιβαλλοντικών μεταναστών Άντονι Ολιβερ Σμίθ, ανθρωπολόγος του πανεπιστημίου της Φλόριντα, διαχωρίζει τους «περιβαλλοντικούς μετανάστες από τους οικονομικούς και πολιτικούς» με το εξής σκεπτικό: «Συχνά αναφερόμαστε στη δοκιμασία των μεταναστών ως μια ένδειξη της ανικανότητας του ανθρώπου να συμβιώσει με τον συνάνθρωπο», τώρα με τους περιβαλλοντικούς μετανάστες «Είμαστε αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα μεταναστών, που οφείλεται στην ανικανότητα του ανθρώπου να συμβιώσει με τη φύση».
Το φαινόμενο αυτό αρχίζει και παίρνει όλο και πιο μεγάλες διαστάσεις. Όλο και συχνότερα, μεγάλες μάζες ανθρώπων εγκαταλείπουν τον τόπο τους σε αναζήτηση καλύτερης ζωής. Και αυτό δεν το κάνουν για τους μέχρι τώρα γνωστούς λόγους, δεν εγκαταλείπουν τα σπίτια τους ή την πατρίδα τους, διότι υφίστανται πολιτικές διώξεις ούτε γιατί μαστίζονται από τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Το κάνουν λόγω της συχνότητας, της διάρκειας και της έντασης των φυσικών καταστροφών, των κλιματικών αλλαγών, της υπερθέρμανσης του πλανήτη, της διάβρωσης του εδάφους και της μόλυνσης του νερού. Το κάνουν γιατί έχει καταστραφεί το φυσικό τους οικοσύστημα, έχουν καεί τα δάση, έχει στερέψει το νερό, έχουν καταστραφεί οι καλλιέργειές τους, έχει μολυνθεί η ατμόσφαιρα, έχει συμβεί κάποιο βιομηχανικό ατύχημα, έχουν χτυπηθεί από σεισμούς, τσουνάμι, φονικές καταιγίδες. Το κάνουν γιατί έχει καταστεί αβίωτο το περιβάλλον στο οποίο ζουν και εν τέλει τίθεται σε κίνδυνο η ζωή τους και η ζωή των παιδιών τους.
Και ο αριθμός αυτών των ανθρώπων δεν είναι μικρός. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Φυσικών Πόρων του Καΐρου σήμερα υπάρχουν 30 εκατομμύρια τέτοιοι μετανάστες. Συγκεκριμένα από την Αναφορά Παγκοσμίων Καταστροφών που εκδίδει κάθε χρόνο ο Ερυθρός Σταυρός, εμφανίζονται περίπου 5.000 νέοι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες κάθε μέρα. Και δυστυχώς οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες: η Διακυβερνητική Ομάδα για την Κλιματική Αλλαγή (ΙPCC), το σώμα που έχει επιφορτιστεί από τα ΗΕ να μελετά τις αιτίες και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, προβλέπει 150.000. 000 περιβαλλοντικούς πρόσφυγες μέχρι το 2050.
Το φαινόμενο αυτό κάνει τα πρώτα του βήματα και στη χώρα μας. Αιτία αποτελούν οι πρόσφατες φονικές πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και την Εύβοια, οι οποίες διαμορφώνουν συνθήκες πρόσφορες για εσωτερική κυρίως μετακίνηση των πληθυσμών τους. Η κατάσταση στις περιοχές αυτές είναι δραματική.
Η Ηλεία, ένας νομός κατά βάση αγροτικός (39% του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, δηλαδή τη γεωργία) και τουριστικός (800 τουρίστες επισκέπτονται καθημερινά την Ολυμπία), δέχτηκε το μεγαλύτερο πλήγμα. Η φυτική του παραγωγή καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, μεγάλες είναι και οι καταστροφές της ζωικής παραγωγής, ενώ οι πύρινες φλόγες κατέκαψαν το σπάνιας ομορφιάς δάσος του Καϊάφα, απειλώντας ακόμη και τον ιερό χώρο των Ολυμπιακών Αγώνων. Στην Αχαΐα έγινε ¨στάχτη και μπούλμπερη¨ ένα μεγάλο τμήμα του Χελμού και των μαγευτικών τοπίων που απλώνονταν από το Διακοφτό μέχρι τα Καλάβρυτα, ενώ καταστράφηκαν μεγάλες εκτάσεις ελαιοδέντρων. Στην Αρκαδία, μια κατά κόρον κτηνοτροφική περιοχή, κάηκαν βουνά με έλατα, προκαλώντας τεράστιο πλήγμα στην κτηνοτροφία. Στην Λακωνία, όπου οι μισοί κάτοικοι είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι (47,92%), καταστράφηκαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις με εσπεριδοειδή και ελαιόδεντρα. Εκατοντάδες στρέμματα ελαιοδέντρων κάηκαν και στην Κορινθία, όπου η παραγωγή σε ελαιόλαδο ανέρχεται ετησίως σε 10.000 τόνους. Εξίσου τραγικές είναι βέβαια και οι καταστροφές στην Εύβοια, όπου παράγεται το 10% του συνόλου της εγχώριας παραγωγής κρέατος, το 10% της συνολικής παραγωγής σε μέλι και το 20% των ψαριών εσωτερικών υδάτων.
Αλλά ας μιλήσουμε με νούμερα! Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία στους παραπάνω νομούς κάηκαν συνολικά περισσότερα από 1.270.000 στρέμματα δάσους και δασικής έκτασης, έμειναν τουλάχιστον 16.000 άστεγοι, ενώ 4.500 σπίτια κάηκαν ή καταστράφηκαν. Στα νούμερα αυτά πρέπει να προστεθούν 60.000 περίπου καμένα αιγοπρόβατα και οι μεγάλες ζημιές σε εθνικό και επαρχιακό δίκτυο, καθώς και στα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης. Επίσης, 20 χωριά καταστράφηκαν ολοσχερώς. Η μέχρι τώρα αποτίμηση της καταστροφής ανέρχεται στο υπέρογκο ποσό του 1,5 δις Ευρώ, ενώ δεν έχουν εκτιμηθεί πλήρως οι απώλειες στο φυτικό και ζωικό κεφάλαιο της περιοχής. Η καταστροφή αυτή προκαλεί ανυπολόγιστες ζημιές στον παραγωγικό και οικονομικό ιστό των περιοχών αυτών. Πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη να έχουν χάσει τα υπάρχοντά τους, τα χωράφια που καλλιεργούσαν, τα δέντρα από τα οποία εμπορεύονταν τους καρπούς τους και τα ζώα τους. Βρέθηκαν χωρίς λεφτά, χωρίς δουλειά και άρα χωρίς μέλλον. Είδαν τους κόπους τους να χάνονται μέσα στην πύρινη λαίλαπα και στις αδυναμίες των υπευθύνων να αντιμετωπίσουν άμεσα και αποτελεσματικά την πυρκαγιά. Το πρώτο βασανιστικό ερώτημα που βγήκε αυθόρμητα από τα χείλη τους ήταν ¨γιατί;¨ Το δεύτερο, που συνεχίζει να βγαίνει είναι ¨Και τώρα τι γίνεται;¨
Όσο όμως δεν παίρνουν μια πειστική απάντηση από τους αρμόδιους, όσο η πολιτεία αρκείται στις κινήσεις εντυπωσιασμού των πρώτων ημερών περί δήθεν σχεδίων αποκατάστασης των ζημιών και ενίσχυσης της παραγωγής και των κατοίκων, όσο δεν βλέπουν πράξεις και έργα, τόσο το ερώτημα αυτό θα γίνεται θηλιά στο λαιμό τους και θα τους ωθεί στην απόγνωση. Και μετά την απόγνωση έρχονται πολλά. Και ανάμεσα σε αυτά είναι και η οδυνηρή απόφαση να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν αλλού μια καλύτερη μοίρα για αυτούς και τα παιδιά τους.
Πηγές:1) Διαδίκτυο: Google.gr, Ecocrete.gr.2) Eφημερίδες: Καθημερινή, Έθνος & Νέα.